قطب علمی مطالعات فرهنگ و تمدن شیعه در دوره صفویه
۳۷۹۳۳۱۲۷-۰۳۱
history.safavid@yahoo.com
مدیر قطب علمی: دکتر اصغر منتظر القائم
- اعضای هسته قطب علمی:
ردیف | نام ونام خانوادگی اعضای هسته | نام دانشگاه | مرتبه علمی | زمینهتخصصی | ردیف | نام ونام خانوادگی اعضای هسته | نام دانشگاه | مرتبه علمی | زمینه تخصصی |
۱ | دکتر اصغر منتظرالقائم | اصفهان | استاد | تاریخ اسلام | ۶ | دکتر لقمان دهقان نیری | اصفهان | دانشیار | تاریخ ایران اسلامی |
۲ | دکتر جهانبخش ثواقب | لرستان | دانشیار | تاریخ ایران اسلامی | ۷ | دکتر فریدون الهیاری | اصفهان | استاد | تاریخ ایران اسلامی |
۳ | دکتر مرتضی دهقان نژاد | اصفهان | استاد | تاریخ ایران اسلامی | ۸ | دکتر سید اصغر محمودآبادی | اصفهان | استاد | تاریخ اسلام |
۴ | دکتر محمدعلی چلونگر | اصفهان | استاد | تاریخ اسلام | ۹ | دکتر حسین میرجعفری | اصفهان | استاد | تاریخ ایران اسلامی |
۵ | دکتر علیاکبر کجباف | اصفهان | دانشیار | تاریخ ایران اسلامی | ۱۰ | دکتر مرتضی نورایی | اصفهان | استاد | تاریخ ایران اسلامی |
مأموریت ویژه قطب علمی
تهیه الگوی شاخصهای حکومت شیعی با نقد و تحلیل حکومت صفویه
. چشمانداز قطب علمی
در تاریخ ایران اسلامی، دولت صفوی یکی از مهمتریندولتهایی است که اثرات مهم و دیرپای هویتی در ایران بهجا گذاشته است. عملکرد این دولت بهگونهای بوده که ساختار سیاسی و بینالمللی و نیز فرهنگی و تمدنی امروز ایران بر پایه آن استوار است. این دولت ضمن رسمیت بخشیدن به تشیع در ایران، موقعیت جدیدی را برای ایران در عرصه بینالملل تعریف نموده و اقدامات فراوانی در حوزههای علمی، هنری و صنایع انجام داد که بهعنوان شاخص در معرفی فرهنگ و تمدن شیعی شناخته میشوند و بررسی و تحلیل زوایای مختلف این مسائل بسیار ضروری است.
در سالهای گذشته درباره دولت صفوی و فرهنگ و تمدن آنها تحقیقات گوناگون و متنوعی در ایران و دیگر کشورها انجام گرفته که به چاپ مقالات و کتابهای فراوانی منجر شده است. اما مجموعه این تحقیقات به دلیل دیدگاههای مغرضانه برخی نویسندگان و نیز ضعف روش و کمبود منابع موجب شده تا در این راه، فعالیتهای تحقیقی به صورت بنیادی، منسجم و هدفمند انجام نگیرد زیرا صفوی شناسی و فرهنگ و تمدن آنهابهعنوان دولت شیعی بسیار گسترده است و کمیت و کیفیت کارهای انجام شده نمیتواند حق مطلب در این حوزه را برآورده نماید. همچنین این تحقیقات از آفت نقص در روش و ضعف در هدف برخوردارند. بنابراین برای ساماندهی این تحقیقات لازم است ضمن شناسایی حوزههای تحقیق در قلمرو صفویان و فرهنگ و تمدن آنها، رابطه آنها با یکدیگر تبیین گردد. در چنین شرایطی، هم محققین با آگاهی، موضوع تحقیق را انتخاب میکنند و هم مجموعهای از این تحقیقات، هدفمند و جهتدار انجام میگیرد که در راستای تبیین دقیق آموزههای فرهنگ و تمدنی دولت شیعی صفوی در قالب یک طرح کلی حاصل میآید.
انجام این فعالیت عظیم شایسته وجود یک مرکز پژوهشی است تا نه تنها برای محققین داخلی و پژوهشگران خارجی زمینه مناسب را فراهم آورد. گروه تاریخ دانشگاه اصفهان با داشتن پشتوانه علمی در این حوزه و داشتن امتیاز فعالیت در شهر اصفهان بهعنوان پایتخت دولت صفوی و در اختیار داشتن بسیاری از آثار و ابنیه دوره صفوی تلاش مینماید تا با تدارک این مرکز پژوهشی در دانشگاه و شهر اصفهان بهعنوان پایتخت فرهنگی ایران و با برنامهریزی مدون و دقیق در حوزههای صفوی شناسی، پژوهشهای منسجم و هدفمندی را انجام دهد.
«مطالعات فرهنگ و تمدن شیعه در دوره صفویه» نخستین قطب علمی تاریخ در کشور با هدف تبدیل کردن قطب اصفهان بهعنوانمهمترین مرجع صفویه شناسی در ایران در تاریخ ۵/۹/۱۳۹۰ شروع به کار کرد. هدف اصلی قطب، تحقیق در ابعاد مختلف دولت صفوی و فرهنگ و تمدن شیعی به منظور الگوی شاخص حکومت شیعی است. این برنامه به استناد به نیازمندیهای فرهنگی علمی جامعه بهمنظور اعتلای موقعیت علمی کشور و رمزگشایی از آموزههای فرهنگی و تمدنی شیعی است که در زمان دولت صفویه به اوج خود رسیده است.
۱-۱. برنامه های قطب در راستای برنامههای سند چشماندازبیستساله
• تقویت وحدت و هویت ملی مبتنی بر اسلام و انقلاب اسلامی و نظام جمهوری اسلامی و آگاهی کافی درباره تاریخ ایران، فرهنگ، تمدن و هنر ایرانیاسلامی در عصر صفوی.
• اهتمام جدی به زبان فارسی.
• حفظ هویت اسلامی- ایرانی و حراست از میراث فرهنگی.
• تحکیم روابط با جهان اسلام و ارائه تصویر روشن از انقلاب اسلامی و تبیین دستاوردها و تجربیات سیاسی، فرهنگی و اقتصادی جمهوری اسلامی و معرفی فرهنگ غنی و هنر و تمدن ایرانی و مردمسالاری دینی.
اجرای برنامههایپیشبینیشده در قطب علمی صفویه شناسی و تحقیق درفرهنگ و تمدن شیعی ضمن همسویی با اصول فرهنگی در سند چشماندازبیستساله، اقدام مؤثری در راستای تحول در علوم انسانی و نیز فعال شدن کرسیهاینظریهپردازیمیباشد.
هدف کلی قطب
هدف اصلی قطب، تحقیق در ابعاد مختلف دولت صفوی و فرهنگ و تمدن شیعی در عصر صفویبه منظور الگوی شاخص حکومت شیعی است. این برنامه به استناد به نیازمندیهای فرهنگی علمی جامعه به منظور اعتلای موقعیت علمی کشور و رمزگشایی از آموزههای فرهنگی و تمدنی شیعی است که در زمان دولت صفویه به اوج خود رسیده است. این برنامه پاسخگوی بسیاری از شبهات و برطرف کننده بسیاری از راهبردهای نظامسازی فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی تمدنسازی تمدن سازی صفویان در حوزه تمدن سازی در جمهوری اسلامی ایران است.
دستاوردهای پیش بینی شده در برنامه با توجه به اهداف ائین نامهی قطبهای علمی
فعالیتهای انجام شده در قطب علمی مطالعات فرهنگ و تمدن شیعه در دوره صفویه در راستای تحقق بخشیدن به قطب:
- ایجاد کتابخانهی علمی مرتبط با صفویه بهمنظور ایجاد فضای علمی مناسب در قطب.
- ایجاد سایت پرتال الکترونیکی همراه با کتابخانه و بانکهای اطلاعات صفویشناسان.
- انتقال کتابهای مرتبط با موضوع قطب و پایاننامهها به محل قطب علمی.
- ارتباط با مرکز اصفهان شناسی و دیگر مراکز مرتبط به موضوع قطب.
- ایجاد بانک سی دی از کتب اصلی و تحقیقی و مقالات صفوی.
- فعال کردن تفاهمنامه منعقده بین گروه تاریخ دانشگاه اصفهان با خانه فرهنگ جمهوری اسلامی ایران در دهلینو در زمینه مطالعات صفوی شناسی
- برگزاری جلسات نقد و بررسی منابع تحقیقی موجود درباره دورهی صفوی.
- اقدام به تهیه دانشنامهی "رجال سیاسی دورهی صفویه".
- اقدام به تهیه "گنجینه لغات از دوره مغول تا دوره صفویه”
- برگزاری نشستهای تخصصی با حضور صفوی شناسان به منظور بررسی و نقد منابع اولیه عصر صفوی.
- ارسال فرم هماندیشی به دانشگاههای کل کشور و مؤسسات پژوهشی به منظور همکاری با قطب.
- اقدام به اخذ مجوز انتشار مجله دو فصلنامه علمی – پژوهشی «صفوی پژوهی»)(studiasafavicaبه زبان انگلیسی.
- ایجاد سرویس پیام ویژه اساتید و دانشجویان تحصیلات تکمیلی برای بهبود اطلاعرسانیدربارهیهمایشها، کارگاهها و نشستهای علمی– تخصصی.
قطب علمی درراستای اجرای برنامههای خود؛ فعالیتهای زیر را در نظر دارد:
- دستیابی به آخرین یافتههای علمی؛
- تولید مقالههای علمی در مجلات علمی –پژوهشی و انتشار آنها؛
- پیگیری اخذ مجوز مجله علمی پژوهشی ؛
- تألیف کتب علمی؛
- تصحیح نسخههای خطی؛
- ارائه نظریههای علمی در کارگاه ها و نشست های آموزشی؛
- تهیه گزارشهای علمی؛
- اجرای طرحهای پژوهشی مانند تولید آرشیو الکترونیکی از مجموعه نسخ خطی پزشکی دردوره صفویه، بررسی جامعهشناختی سازماندهی علم در اصفهان دوره صفویه و نقش آن در توسعه تشیع، واژهها و اصطلاحات عصر صفوی، نقش علیرضا عباسی در تحولات خوشنویسی عصر صفوی
- ارتباط مؤثر و هدفمند با سازمانها و مؤسسات اجتماعی و فرهنگی ملی و بینالمللی از طریق:
الف) شرکت در کنفرانسها، کارگاههای آموزشی و دورههای تخصصی با همکاری استادان و محققان برجسته داخلی و خارجی
ج) مشارکت در اجرای طرحهای تحقیقاتی مشترک با مراکز علمی داخل و خارج از کشور ؛
- جلب همکاری نخبگان ایرانی و غیر ایرانی مقیم داخل و خارج از کشور؛
هدفمند ساختن موضوع پایاننامههای دانشجویان تحصیلات تکمیلی؛
- تربیت دانشجویان و دانشپژوهان نخبه در دورههای دکتری .